Blöndustöð
Blöndustöð er neðanjarðarstöð, rúmlega 230 m undir yfirborði jarðar og var tekin í notkun árið 1991. Hún stendur á brún norðanverðs hálendisins við enda Kjalvegar.
Í norðurátt er sýn niður í Blöndudal þar sem áin Blanda rennur til sjávar við Blönduós. Áin rennur um grösugar grundir á láglendi en upptök hennar eru á svæði sem fyrir nokkrum áratugum var gróðurvana eyðimörk. Í framhaldi þess að 56 km2 miðlunarlón varð til hófst hinsvegar umfangsmikil landgræðsla. Frá árinu 1981 hefur Landsvirkjun ræktað upp meira en 5.000 hektara í 400-600 m hæð yfir sjó og er þeim haldið við með áburðargjöf. Þetta eru einhverjar mestu uppgræðsluaðgerðir sem ráðist hefur verið í á hálendi landsins.
Blanda var stífluð við Reftjarnarbungu en þar voru góðar aðstæður til miðlunar. Jafnframt var reist stífla við upptök Kolkukvíslar en hún féll í Vatnsdalsá. Með þessum stíflum myndaðist Blöndulón sem hefur um 412 Gl miðlunarrými og er þriðja stærsta stöðuvatn á Íslandi. Frá Kolkustíflu er vatni veitt um veituskurði og vötn, samtals um 25 km leið að inntakslóni virkjunarinnar, Gilsárlóni. Lónið er um 5 km2 að flatarmáli með 20 Gl miðlunarrými.
Frá inntakslóni er vatni veitt um 1.300 m langan skurð að inntaki stöðvarinnar þar sem það er leitt niður í vélar að stöðvarhúsi. Virk fallhæð að vélum er 287 m. Frá hverflunum rennur vatnið um 1.700 m löng frárennslisgöng aftur út í farveg árinnar.
Uppsett afl
3 Francis hverflar
Orkuvinnslugeta
Heildarfallhæð
Hámarksrennsli
Gangsetning
Vatnasvið
Blöndulón
Vatnið í Blöndu er að mestum hluta jökulbráð af Hofsjökli og úrkomuvatn af Auðkúlu- og Eyvindarstaðaheiði. Rennsli hennar er því mikið á sumrin en minna á veturna. Heiðarnar eru hluti af mikilli hásléttu norðan Langjökuls og Kjalar sem er að meginhluta í 400 – 600 m hæð. Land á þessu svæði er mótað af jöklum og er víðast hvar hulið þykkum jökulruðningi en þar eru einnig belti af jökulárseti. Berggrunnur er að mestu basalt frá kvarter og tertíer.
Upphaflega var yfirfallshæð Blöndulóns í 474,3 m.y.s. og flatarmál þess var 41 km2. Sumarið 1996 var yfirfallið hækkað í 478 m.y.s. og þá stækkaði flatarmál lónsins í 57 km2 og miðlunarrýmd jókst úr 220 í 400 Gl. Vatnasvið Blöndustöðvar er því 1520 km2 að stærð.
Ítarefni
| Blöndustöð | ||
|---|---|---|
| Vatnasvið virkjunar: | 1.520 km2 | |
| Meðalrennsli til virkjunar: | 39 m3/s | |
| Fallhæð: | 287 m | |
| Blöndulón, flatarmál við 478 m y.s.: | 57 km2 | |
| Miðlunarrými: | 400 Gl | |
| Gilsárlón | ||
| Flatarmál: | 5 km2 | |
| Miðlunarrými: | 20 Gl | |
| Afl, 3 Francis hverflar, 50 MW hver: | 150 MW | |
| Orkugeta: | 720 GWh/ári | |
| Mesta hæð | Lengd | |
| Blöndustífla: | 44 m | 800 m |
| Kolkustífla: | 25 m | 1.300 m |
| Gilsárstífla: | 34 m | 1.000 m |
| Veituskurðir: | 9.800 m | |
| Aðrennslisskurður: | 1.300 m | |
| Frárennslisskurður: | 1.200 m | |
| Aðkomugöng: | 800 m | |
| Frárennslisgöng: | 1.700 m | |
| Hönnun | ||
| Mannvirki og vélbúnaður: | Verkfæðistofa Sigurðar Thoroddsen hf. | |
| Raffræðileg hönnun: | Rafteikning hf. | |
| Hönnin útlits: | Arkitektastofan sf. | |
| Helstu verktakar | ||
| Háspennuvirki: | Merlin Gerin, Frakklandi | |
| Hverflar, rafalar og stjórnbúnaður: | Sumitomo Corp., Japan | |
| Jarðgöng og neðanjarðarmannvirki: | Krafttak sf. | |
| Lokur og þrýstivatnspípur: | Vélsmiðja Orms og Víglundar og Metalna, Sloveníu | |
| Stíflur og vatnsvegir: | Fossvirki hf. og Hagvirki hf. | |