Landsvirkjun

Ljósafossstöð

Ljósafossstöð

Við gangsetningu Ljósafossstöðvar árið 1937 var framboð rafmagns á höfuðborgarsvæðinu fjórfaldað. Möguleiki skapaðist á að nota rafmagnseldavélar í stað kolavéla en rafmagnið í Reykjavík frá Elliðaánum og fyrir tíma Ljósafossstöðvar var einkum notað til lýsingar. Til þess að auka nýtingu á raforku frá Ljósafossstöð gátu heimilin fengið eldavél frá Rafha í áskrift með rafmagninu.

Elsta aflstöðin í Soginu stendur við Ljósafoss, útfall Úlfljótsvatns. Stöðin stendur á árbakkanum austan við fossinn, vatnið er leitt um pípur að hverflum stöðvarinnar og þaðan út í ána neðan við fossinn.

Rekstur stöðvarinnar við Ljósafoss hófst árið 1937. Þá voru settar upp tvær vélasamstæður, samtals með 8,8 MW afli. Þriðja vélin bættist við árið 1944 og er hún 6,5 MW.

5,1 MW
Vatnsaflsstöð
5,1 MW
Í Francis hverfli er vatnshjólið gert úr mörgum lóðréttum bogadregnum málmplötum. Vatnið rennur undir miklum þrýstingi niður í gegnum hjólið og lætur það snúast. Hverfillinn snýr því næst segulmögnuðu hjóli í rafala og umhverfis hjólið eru koparvafningar sem við hreyfingu segulsins fer rafstraumur að renna um vafningana. Því næst er raforkan leidd út í háspennulínu og út raforkukerfið.
5,1 MW
Vatnsaflsstöð
5,1 MW
Í Francis hverfli er vatnshjólið gert úr mörgum lóðréttum bogadregnum málmplötum. Vatnið rennur undir miklum þrýstingi niður í gegnum hjólið og lætur það snúast. Hverfillinn snýr því næst segulmögnuðu hjóli í rafala og umhverfis hjólið eru koparvafningar sem við hreyfingu segulsins fer rafstraumur að renna um vafningana. Því næst er raforkan leidd út í háspennulínu og út raforkukerfið.
5,1 MW
Vatnsaflsstöð
5,1 MW
Í Francis hverfli er vatnshjólið gert úr mörgum lóðréttum bogadregnum málmplötum. Vatnið rennur undir miklum þrýstingi niður í gegnum hjólið og lætur það snúast. Hverfillinn snýr því næst segulmögnuðu hjóli í rafala og umhverfis hjólið eru koparvafningar sem við hreyfingu segulsins fer rafstraumur að renna um vafningana. Því næst er raforkan leidd út í háspennulínu og út raforkukerfið.
15,3 MW
16 MW
Uppsett afl
2 x 4,4 og 1 x 6,5 MW
3 Francis Hverflar
105 GWh á ári
Orkuvinnslugeta
17 m
Heildarfallhæð
1937
Gangsetning
1944
Aflaukning

Vatnasvið

Sogið

Sogið fellur úr Þingvallavatni, stærsta stöðuvatni Íslands, 83 km2. Afrennsli vatnsins er til suðurs um Efra-Sog í Úlfljótsvatn sem liggur 21 m lægra en Þingvallavatn og er 2,8 km2. Neðan Úlfljótsvatns eru þrír fossar, Ljósifoss, Írafoss og Kistufoss og er samanlögð fallhæð þeirra 55 m. Meðalrennsli Sogsins er um 110 m2 á sekúndu.

Sogið er vatnsmesta lindá landsins og kemur vatnið aðallega úr uppsprettum á botni Þingvallavatns.

Ítarefni

Ljósafossstöð
Fallhæð: 17 m
Afl: 15 MW
Hönnun: A.B.Berdal og J.P. Nissen
  Halgrim Thoresen
  Sigurður Guðmundsson
Helstu verktakar
Fyrri hluti: Höjgaard & Schultz, Danmörku
Seinni hluti: Almenna byggingafélagið
Framleiðendur hverfla og rafala (fyrri hluti)
Hverflar: Karlstads Mekaniska Werkstad, Svíþjóð
Rafalar: ASEA, Svíþjóð
Framleiðendur hverfla og rafala (Seinni hluti)
Hverflar: S. Morgan Smith Co, Bandaríkjunum
Rafalar: General Electric Int. Co, Bandaríkjunum

Vatnshæð Þingvallavatns

Vatnshæð Þingvallavatns

Vatnshiti Þingvallavatns

Vatnshiti Þingvallavatns