Sultartangastöð er 15 km norðaustan við Búrfellsstöð, byggð í lok síðustu aldar og tekin í notkun árið 1999. Hún nýtir vatn Tungnaár sem hefur áður knúið vélar Hrauneyjafoss- og Sigöldustöðva á leið sinni ofan af hálendinu. Þá nýtir hún einnig rennsli Þjórsár en árnar tvær sameinast í Sultartangalóni fyrir ofan stöðina. Af þessum sökum er hún ekki eins háð sveiflum í vatnsbúskap og margar aðrar stöðvar og líkist Búrfellsstöð að því leyti. Sultartangastífla er lengsta stífla á Íslandi, 6,1 km að lengd. Á byggingartíma Sultartangastöðvar var stíflan hækkuð um einn metra og við það stækkaði lónið úr 18 í 20 km2. Aðrennslisgöng (3,4 km) liggja úr lóninu í gegnum Sandafell að jöfnunarþró suðvestan í fellinu. Við enda þróarinnar er inntak og þaðan liggja tvær stálpípur að hverflum í stöðvarhúsinu. Frárennslisskurður sem er rúmir sjö kílómetrar að lengd liggur frá stöðvarhúsinu í rótum Sandafells og fylgir Þjórsá langleiðina að veitustíflu Búrfellsstöðvar þar sem hann liggur út í farveg Þjórsár.
Á vatnasviði Þjórsár og Tungnaár eru sjö vatnsaflsstöðvar Búrfellsstöð, Sigöldustöð, Hrauneyjafossstöð, Sultartangastöð, Vatnsfellsstöð, Búðarhálsstöð og Búrfellsstöð II. Þar er einnig vindmyllusvæði sem kallast Hafið. Samanlagt afl þeirra er 1037 MW. Vatni til miðlunar er safnað í uppistöðulónin Þórisvatn, Hágöngulón og Kvíslaveitu. Að auki eru minni miðlunarmannvirki við hverja stöð á svæðinu, svo sem Krókslón, Sultartangalón, Bjarnalón, Hrauneyjalón og Vatnsfellslón.
Þórisvatn er stærsta stöðuvatn landsins, langstærsta miðlunin og mikilvægur hlekkur í veitukerfi Landsvirkjunar. Um Þórisvatn rennur allt vatn sem safnast saman í Kvíslarveitu og Hágöngumiðlun.
Þórisvatnsmiðlun var byggð á árunum 1970-1972 í tengslum við virkjun Þjórsár við Búrfell. Áin Kaldakvísl var stífluð við Sauðafell og veitt um skurð inn í norðanvert Þórisvatn. Við útfall Þórisvatns norðanmegin er Þórisóssstífla sem veitir Köldukvísl inn í vatnið.
Nýju útrennsli Þórisvatns var valinn staður við suðurenda vatnsins meðfram vesturhlíð Vatnsfells. Þar var grafinn veituskurður úr vatninu og steinsteypt lokuvirki byggt í skurðinum til að stjórna rennsli. Veitan er nefnd Vatnsfellsveita og um hana fer vatn úr Þórisvatni í gegnum Vatnsfellsvirkjun í Krókslón ofan Sigöldustöðvar og þaðan til annarra stöðva neðar á vatnasviðinu.
Framkvæmdir við Kvíslaveitu hófust 1980 og var skipt í fimm áfanga sem lauk árið 1997. Kvíslaveita er samheiti á stíflum, skurðum, botnrásum og lokuvirkjum sem stjórna rennsli úr þverám og efsta hluta Þjórsár í Þórisvatnsmiðlun. Lónin í Kvíslaveitu eru fimm talsins, samtals um 28 km2 að stærð.
Hágöngumiðlun var byggð 1997-1999 og er 37 km2 að stærð. Tilgangur hennar er að auka miðlun á vatnasviði Köldukvíslar. Á sumrin er vatni safnað í Hágöngulón og vegna þess rennur afar lítið vatn um Köldukvíslarfarveg að sumarlagi.
Afl og orka | |
---|---|
Fallhæð: | 44,6 m |
Uppsett afl: | 2 x 62.5 MW |
Vatnsnotkun við uppsett afl: | 316 m3/s |
Orkugeta: | 880 GWh/ár |
Rennsli og miðlun | |
Vatnasvið virkjunar: | 6.320 km2 |
Meðalrennsli til miðlunarlóns: | 304 m3/s |
Flatarmál miðlunarlóns með vatnsborði í 297,5 m y.s.: |
20 km2 |
Miðlunarrými: | 109 Gl |
Jarðstífla | |
Lengd: | 6.100 m |
Mesta hæð: | 23 m |
Meðalhæð: | 12 m |
Aðrennslisskurður | |
Lengd: | 100 m |
Mesta dýpt: | 38 m |
Aðrennslisgöng | |
Lengd: | 3.377 m |
Mesta breidd: | 12 m |
Hæð: | 15 m |
Jöfnunarþró | |
Botn: | 270 m y.s. |
Botnflötur: | 15 x 85 m |
Vatnsborð við uppsett afl: | 295 m y.s. |
Þrýstipípur | |
Lengd: | 40 m |
Þvermál: | 6 m |
Stöðvarhús | |
Lengd: | 58 m |
Breidd: | 16 m |
Hæð frá sográsarbotni: | 45 m |
Rofahús | |
Lengd: | 28 m |
Breidd: | 12 m |
Hæð: | 12 m |
Frárennslisskurður | |
Lengd: | 7.245 m |
Mesta dýpt: | 40 m |
Botnbreidd: | 12 m |
Vatnsborð við stöðvarhús: | 249,9 m y.s. |
Vatnsborð við Þjórsá: | 245,0 m y.s. |
Hönnun bygginga og vélbúnaðar: | Verkfræðistofa Sigurðar Thoroddsen |
Hönnun rafbúnaðar: | Rafteikning |
Arkitektar: | Vinnustofa arkitekta |
Helstu verktakar | |
Eftirlit: | VSÓ Ráðgjöf |
Lahmeyer International | |
Byggingarvinna: | Ístak |
Fossvirki Sultartanga, samstarf Ístaks, Skanska Int. | |
Civil Engineering Svíþjóð og E. Pihl & Søn, Danmörku. | |
Suðurverk og Arnarfell | |
Vél og rafbúnaður: | Sulzer Hydro, Þýskalandi |
ESB International, Írlandi |