Hvammsvirkjun

Landsvirkjun hefur um árabil unnið að rannsóknum og undirbúningi fyrirhugaðrar Hvammsvirkjunar. Virkjunin verður á stærsta aflsvæði Landsvirkjunar, Þjórsár- og Tungnaársvæðinu, en þar eru fyrir sjö aflstöðvar sem virkja orku þessara tveggja árkerfa. Upptök orkuvinnslusvæðisins eru í Hofsjökli og Vatnajökli, þaðan sem vatnið rennur úr um 600 metra hæð og losar gríðarmikla orku á leið sinni til sjávar.

Fyrirhuguð Hvammsvirkjun mun nýta fall Þjórsár neðan Búrfellsvirkjunar, frá svokölluðu Yrjaskeri rétt ofan við bæinn Haga og niður fyrir Ölmóðsey austan við Þjórsárholt.

Með því að virkja fall í Þjórsá neðan núverandi virkjana vill Landsvirkjun hámarka afraksturinn af þeim orkulindum sem fyrirtækinu er trúað fyrir.

Mati á umhverfisáhrifum Hvammsvirkjunar lauk í mars 2018, en þá gaf Skipulagsstofnun út álit á tveimur umhverfisþáttum af tólf. Úrskurður Skipulagsstofnunar á hinum tíu þáttunum frá 2003 eru í fullu gildi.

Matsskýrslu ásamt áliti Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum Hvammsvirkjunar má nálgast á hvammur.landsvirkjun.is

Grundvöllur að ákvörðun um byggingu Hvammsvirkjunar er að hún sé í orkunýtingarflokki rammaáætlunar, að Orkustofnun veiti virkjunarleyfi og að viðkomandi sveitarfélög veiti framkvæmdaleyfi. Við veitingu framkvæmdaleyfis taka sveitarfélög m.a. tillit til álits Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum fyrirhugaðrar framkvæmdar.

Virkjunin hefur verið í orkunýtingarflokki rammaáætlunar frá árinu 2015. Hún er í samræmi við skipulagsáætlanir sveitarfélaganna beggja vegna Þjórsár; Rangárþings ytra og Skeiða- og Gnúpverjahrepps. Deiliskipulag Hvammsvirkjunar tók gildi í desember 2021.

Minjastofnun Íslands gaf leyfi fyrir Hvammsvirkjun í nóvember 2021.

Umsókn um virkjunarleyfi var send Orkustofnun í júní 2021. Stofnunin auglýsti umsóknina í júní 2022 og gaf þeim sem málið varðar færi á að koma á framfæri sjónarmiðum sínum með skriflegum athugasemdum. Afgreiðsla umsóknarinnar er enn í vinnslu.

Fiskistofa gaf leyfi fyrir Hvammsvirkjun í júlí 2022. Umsókn um leyfi var send í febrúar 2022 og með henni fylgdi umsögn Hafrannsóknastofnunarinnar og álit Veiðifélags Þjórsár.

Ekki hefur verið sótt um framkvæmdaleyfi. Sótt verður um önnur nauðsynleg leyfi síðar í undirbúningsferlinu, svo sem byggingarleyfi og starfsleyfi vinnubúða.

Auk mats- og skipulagsvinnu stendur nú yfir lokaundirbúningur virkjunarinnar, sem m.a. felst í vandaðri útlitshönnun mannvirkja, landslagshönnun, rýni á veigamiklum þáttum hönnunar og útfærslu á mótvægisaðgerðum til að lágmarka umhverfisáhrif.

Virkjunarsvæðið, sem er í byggð, verður aðgengilegt og öruggt fyrir gangandi gesti sem munu hafa kost á að skoða þar á tiltölulega litlu svæði mannvirki tengd raforkuvinnslu.