Landsvirkjun hefur um árabil unnið að rannsóknum og undirbúningi fyrirhugaðrar Hvammsvirkjunar. Virkjunin verður staðsett á stærsta aflsvæði Landsvirkjunar, Þjórsár og Tungnaársvæðinu, en þar eru fyrir sex aflstöðvar sem virkja kraft þessara tveggja árkerfa.
Fyrirhuguð Hvammsvirkjun mun nýta fall Þjórsár neðan Búrfellsvirkjunar, frá svokölluðu Yrjaskeri rétt ofan við bæinn Haga og niður fyrir Ölmóðsey austan við Þjórsárholt.
Þann 1. júlí 2015 var þingsályktunartillaga um færslu Hvammsvirkjunar úr biðflokki í orkunýtingarflokk samþykkt á Alþingi.
Matsskýrsla ásamt áliti Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum Hvammvirkjunar liggur nú fyrir. Skýrsluna og álitið er að finna á slóðinni hvammur.landsvirkjun.is
2 x 46,5 Kaplan vélar
Unnið hefur verið að nýju mati á áhrifum Hvammsvirkjunar á tvo umhverfisþætti af tólf í samræmi við ákvörðun Skipulagsstofnunar frá 16. desember 2015.
Í úrskurði Skipulagsstofnunar, sem umhverfisráðherra staðfesti 2004, kom fram að virkjunin myndi ekki hafa í för með sér umtalsverð umhverfisáhrif að uppfylltum sjö skilyrðum. Frá árinu 2004 hefur Landsvirkjun unnið að því að uppfylla skilyrðin, sem m.a. snúa að áframhaldandi rannsóknum á lífríki Þjórsár, áhættumati og að fyrirbyggja rof.
Þar sem framkvæmdir við virkjun höfðu ekki hafist 10 árum eftir úrskurðinn þurfti Skipulagsstofnun að ákveða hvort endurtaka ætti mat á umhverfisáhrifum að hluta eða í heild, og var niðurstaðan að meta þyrfti aftur áhrif á tvo þætti;
Mat frá 2004 á áhrifum á hina tíu þættina er í fullu gildi. Ástæður þess að endurmeta þurfti þessa tvo þætti er þróun sem orðið hefur á síðasta áratug í myndvinnslu og landslagsgreiningu, sem gerir okkur kleift að skoða betur og greina sjónræn áhrif virkjunar, auk þess sem ferðaþjónustan er stærri atvinnugrein en spár gerðu ráð fyrir árið 2004. Nýtt mat byggir á viðamiklum viðhorfskönnunum, tölvugerðum myndum sem sýna breytta ásýnd með virkjun og á landslagsgreiningu.
Matsskýrsla ásamt áliti Skipulagsstofnunnar um mat á umhverfisáhrifum Hvammsvirkjunar liggur nú fyrir. Skýrsluna og álitið er að finna á slóðinni hvammur.landsvirkjun.is
Grundvöllur að ákvörðun um byggingu Hvammsvirkjunar er að hún sé í orkunýtingarflokki rammaáætlunar, að Orkustofnun veiti virkjanaleyfi og að viðkomandi sveitarfélög veiti framkvæmdaleyfi. Við veitingu framkvæmdaleyfis taka sveitarfélög tillit til álits Skipulagsstofnunar um mat á umhverfisáhrifum fyrirhugaðrar framkvæmdar.
Virkjunin hefur verið í orkunýtingarflokki rammaáætlunar frá árinu 2015. Hún er í samræmi við skipulagsáætlanir sveitarfélaganna beggja vegna Þjórsár; Rangárþings ytra og Skeiða- og Gnúpverjahrepps. Deiliskipulag Hvammsvirkjunar er í ferli hjá báðum sveitarfélögum.
Auk mats- og skipulagsvinnu stendur nú yfir lokaundirbúningur virkjunarinnar, sem m.a. felst í vandaðri útlitshönnun mannvirkja, landslagshönnun, rýni á veigamiklum þáttum hönnunar og útfærslu á mótvægisaðgerðum til að lágmarka umhverfisáhrif. Virkjunarsvæðið, sem er í byggð, verður aðgengilegt og öruggt fyrir gangandi gesti sem munu hafa kost á að skoða þar á tiltölulega litlu svæði mannvirki tengd raforkuvinnslu.
Ekki hefur verið ákveðið hvenær framkvæmdir hefjist við Hvammsvirkjun. Unnið er að öflun nauðsynlegra leyfa. Verði ákveðið að hefja útboð og framkvæmdir mun það taka um þrjú og hálft ár þar til hægt yrði að gangsetja virkjun.